Sherlock’u hanginiz hatırlıyor? macOS X’in ilk yıllarına kadar Apple’ın eski karizmatik arama motoru internette ve bilgisayarlarımızda aradığımız her şeyi karşımıza çıkarıyordu. Daha sonra, bildiğiniz gibi, yerini meta veri tabanlı Spotlight’a bıraktı. Eski Mac kullanıcıları olarak Sherlock’u seviyor olabiliriz, ancak Spotlight’ın yeteneklerini gördükten sonra onu unutmamız uzun sürmedi.
Önce Temel Bilgiler
Bu makaleyi okuyorsanız, Spotlight’ın ne olduğunu bildiğinizi varsayıyorum, ancak bilmiyorsanız, bir iki cümleyle özetlememe izin verin. Spotlight, macOS’un yerleşik arama motorunun adıdır. Meta veri odaklı bir arama motorudur, bu nedenle bilgisayarınızdaki tüm dosyalarla ilgili her türlü veriyi tarayabilir. Örneğin, New_file.pdf adlı bir belge Hamburg-Almanya’da bulunan bir adres içeriyorsa, “Hamburg” anahtar kelimesini arayarak bu belgeye erişebilirsiniz. Ya da örneğin 1600 piksel genişliğindeki resim belgelerini bulmak için “1600” anahtar kelimesini arayabilirsiniz. Ya da “Bilgisayarımdaki 500 MB’tan büyük ve son 6 ay içinde oluşturulmuş belgeleri bul” gibi saçma aramalar yapabilirsiniz.
Sistem Ayarları penceresinde Spotlight’ın ayarlarına bakarsanız, Spotlight’ı kısıtlamak için ayarlar olduğunu görebilirsiniz. Kısıtlamaları dosya türüne göre ayarlayabilirsiniz. Örneğin, “PDF belgeleri arama sonuçlarında gösterilmemelidir”. Ya da Gizlilik sekmesine tıklayarak klasöre göre kısıtlama yapabilirsiniz. Örneğin, “<Çalışmam> klasörü arama sonuçlarına dahil edilmemelidir”.
Özetle, macOS’teki birçok sistem özelliği gibi Spotlight’ın da son kullanıcı tarafından yapılandırılabilen çok az özelliği var.
Biraz daha derine inelim
Spotlight’ın bilgisayarınızın içeriğini aranabilir öğeler olarak görebilmesi için tüm bilgisayarınızın içeriğini indekslemesi gerekir. Tıpkı Google’ın her bir web sitesini indekslemesi gibi.
Eski verilerinizi satın aldığınız yeni bir Mac’e toplu olarak yüklediyseniz, Spotlight bu veri kümesindeki dosyaları tek tek dizine ekleyecektir. Ya da mevcut bilgisayarınızda macOS’i güncellediyseniz, Spotlight indekslemeye başlayacaktır. Dizin oluşturma sırasında bilgisayarınız önemli ölçüde yavaşlayabilir ve aramalarınızdan istediğiniz sonuçları alamayabilirsiniz.
İndekslenen veriler diskinizin ana dizininde (genellikle Macintosh HD olarak adlandırılır) .Spotlight-V100 adlı gizli bir belgede saklanır. Önce terminalden cd / komutunu verir ve ardından /private/var/db/ dizinine giderseniz bu dizin dosyasını görebilirsiniz.
cd /
cd private/var/db/Spotlight dizini, mdworker adlı bir görev tarafından idare edilen Meta Data Server adlı bir daemon tarafından yönetilir. Activity Monitor ile kontrol ettiğinizde, mds veya mdworker adlı görevleri görebilirsiniz. Yukarıda bahsettiğim gibi, indeksleme sırasında bilgisayarın yavaşladığını fark edebilirsiniz. Böyle bir durumda mds ya da mdworker isimli görevlerin fazladan CPU gücü ve bellek tükettiğini Activity Monitor’de görebilirsiniz.
Bildiğiniz gibi, Finder’da açık uygulamaları çıkmaya zorlayabilirsiniz (⌘+⌥+Esc). Ayrıca, Activity Monitor’ü kullanarak işletim sistemi tarafından yürütülen görevleri de sonlandırabilirsiniz. Ve evet, Activity Monitor aracılığıyla mds ve mdworker’ı da sonlandırabilirsiniz. Bunu yaparsanız Spotlight dosyalarınızı indekslemeyecektir.
Terminal üzerinden yapabilecekleriniz
Terminalden Spotlight odaklı çeşitli komutları da kullanabilirsiniz. Bunlardan birkaçını örneklemeye çalışayım.
Öncelikle aramalarınızı Terminal üzerinden yapabilirsiniz. Bunun için mdfind komutunu kullanmanız gerekiyor. Örneğin “mdfind çiçek /” yazarsanız ev dizininizde (yani tüm bilgisayarda) çiçek kelimesini ararsınız.
mdfind çiçek /Eğer tüm diski değil de sadece belirli bir klasörü aramak istiyorsanız, onlyin kullanmalısınız. “mdfind çiçek -onlyin ~/Documents” yazarsanız, yalnızca Belgeler klasöründeki çiçek kelimesini arayacaktır.
Spotlight’ı kullanmak için Terminal’den erişebileceğiniz bir araç seti vardır. Bu araç setinin seçeneklerine mdutil komutu ile erişebilirsiniz. Örneğin “mdutil -s” komutu ile herhangi bir diskin indeksleme özelliğinin açık mı kapalı mı olduğunu öğrenebilirsiniz. Eğer ana dizininiz için bu bilgiyi almak istiyorsanız “mdutil -s /” yazmalısınız. Ya da ‘Backup’ isimli harici bir disk için bu bilgiyi almak istiyorsanız “mdutil -s /Volumes/Backup” yazın.
Diskleriniz için indekslemeyi mdutil komutlarını kullanarak açıp kapatabilirsiniz. İndekslemeyi açmak için “sudo mdutil -a -i on” yazın. Buradaki -a seçeneği bu işlemi bilgisayarınıza bağlı tüm disklere (harici ve dahili) uygular. Benzer şekilde, “sudo mdutil -a -i off” yazmak tüm disklerde indekslemeyi kapatacaktır.
Şimdiye kadar oluşturulmuş tüm Spotlight dizin dosyalarınızı silmek ve yeniden oluşturmak istiyorsanız, “sudo mdutil -a -E” yazmanız yeterlidir.
sudo mdutil -a -Emdutil komutu ile kullanılabilecek diğer tüm komutlar için Terminal’deki mdutil kılavuz sayfasına bakınız. Kılavuz sayfasına “man mdutil” yazarak erişebilirsiniz.
Yorum bırakın